IZLOŽBA: Štampano izdanje Sretenjskog ustava iz 1835. godine

Povodom 15. februara, Dana državnosti Republike Srbije, u Univerzitetskoj biblioteci „Svetozar Marković” obeležava se sećanje na Prvi srpski ustanak i na Sretenjski ustav izložbom nekoliko retkih eksponata, uključujući i štampano izdanje Sretenjskog ustava iz 1835. godine.

Izložene su knjige o Prvom srpskom ustanku iz fonda Odeljenja retkosti Univerzitetske biblioteke – zapisi Vuka Stefanovića Karadžića objavljeni u „Danici”, dela Leopolda Rankea, Dositeja Obradovića, Jovana Hadžića, Lazara Arsenijevića-Batalake, Nikolaja Fedoroviča Dubrovina, Petra Radovanovića, Alekse Ivića. Posebno je zanimljivo pismo književnika Joakima Vujića koji, posle boja na Mišaru, 15. avgusta 1806. godine,  javlja iz Zemuna svom prijatelju „da su Turci kod Šabca od Servijanaca skoro sa svim pobijeni, i da često vidim ih kako po Savi mrtvi plivaju sa njiovim konjima.”

 

Zainteresovani građani mogu svakog radnog dana od 8 do 20 časova da posete izložbu, a stručno vođenje kroz izložbu obezbeđeno je radnim danima od 8 do 14 časova. Izložba će biti otvorena od 14. do 28. februara 2013.

 

O Sretenjskom ustavu

 

Dan državnosti Srbije je spomen na dan kada je na zboru u Orašcu 1804. godine Karađorđe Petrović izabran za vođu ustanika, što se smatra za trenutak početka Prvog srpskog ustanka, kao i na dan kada je na skupštini u Kragujevcu 1835. godine prvi put donet najviši opšti pravni akt srpske države – Sretenjski ustav. Prvi srpski ustanak je, bez sumnje, presudni događaj u istoriji srpske nacije, jer sa njime nastaje i moderna srpska država.

 

Sretenjski ustav, čiji je autor Dimitrije Davidović, izdavač prvih srpskih dnevnih novina (Novine serbske), nije značajan samo kao prvi, već i kao ustav koji se, za svoje vreme, odlikovao modernošću i liberalizmom, neočekivanim u polusamostalnoj državi koja je jedva zakoračila u procese političke, privredne i kulturne izgradnje. Mada je Prvi srpski ustanak posle devet godina završen vojnim porazom i mada je Sretenjski ustav posle mesec dana bio ukinut, oni svejedno ostaju temelji moderne srpske državnosti, zato što su nakon sloma 1813. godine usledile nove oružane i diplomatske borbe za autonomiju i nezavisnost i zato što su nakon Sretenjskog došli novi ustavi, koji su Srbiju sve više približavali idealu pravne i demokratske države.